Navelbreuk of niet?

# Wat?
Een navelbreuk is een ‘opening’ in de buikwand waardoor het buikvlies naar buiten kan puilen. Het medische woord voor navelbreuk is hernia umbilicalis. Soms wordt de naam knoopnavel gebruikt voor een navelbreuk.

Door de opening in de buikwand (de breukpoort genoemd) kan het buikvlies naar buiten toe komen. Soms komt er ook een deel van het vetschort (omentum) naar buiten toe en heel zelden de darmen zelf. Het buikvlies en/of het vet en de darmen worden samen de breukinhoud genoemd.

# Oorzaak?
Alle kinderen hebben voor de geboorte een opening in de buikwand ter hoogte van de navel. De navelstreng eindigt hier namelijk in de huid van de buik van de baby. De bloedvaten in de navelstreng moeten door de buikwand heen, naar de bloedvaten van het kind toe. Het is dus normaal dat er een opening in de buikwand zit voor de geboorte.

# Wie?
Zowel jongens als meisjes kunnen een navelbreuk krijgen. Kinderen die te vroeg geboren zijn of een laag geboorte gewicht hebben een grotere kans om een navelbreuk te hebben. Kinderen waarvan de (voor) ouders afkomstig zijn van landen rond de evenaar hebben ook een vergrote kans om een navelbreuk te krijgen.
Kinderen met een onderliggend syndroom, zoals het Down syndroom, hebben ook een verhoogde kans op het krijgen van een navelbreuk. Maar meestal is er geen onderliggende oorzaak.

# Hoe vaak?
Een navelbreuk komt regelmatig voor bij kinderen. Geschat wordt dat bij één op de 3-10 kinderen in het eerste levensjaar sprake is van een navelbreuk.

# Behandeling

Bij de meeste kinderen sluit de opening in de buikwand na de geboorte vanzelf. Bij een deel van de kinderen sluit deze opening niet of pas later (voor het 3e levensjaar), waardoor kinderen een zichtbare navelbreuk hebben. De opening in de buikwand kan nog tot de leeftijd van 7 jaar spontaan gaan sluiten.

# Complicatie?
De kans dat de darmen door de navelbreuk naar buiten komen en daarna niet meer terug in de buik kunnen komen en afgekneld raken is bij een navelbreuk heel erg klein (geschat tussen de 0,07 en 0,3%). Beknelling zorgt voor hevige buikpijnklachten, vaak in combinatie met misselijkheid en spugen. Vaak ziet de navelbreuk er rood verkleurd en gespannen uit en lukt het niet om de navelbreuk terug te duwen. Verdenking op beknelling is een reden om snel contact met een arts te zoeken die kan beoordelen of er sprake is van een beknelling.

# Klachten?
De meeste kinderen hebben helemaal geen klachten.

# Diagnose?
De navelbreuk is zichtbaar als een zwelling ter plaatse van de navel. De grootte van de zwelling kan variëren van één tot meer dan 5 centimeter. De zwelling voelt zacht aan en kan met een vinger een stukje naar binnen gedrukt worden. Huilen, lachen of persen kan zorgen voor toename van de druk in de buik waardoor de zwelling groter wordt. Wanneer kinderen niet meer huilen, lachen of persen, wordt de zwelling weer kleiner.

Wanneer er twijfels bestaan of er sprake is van een navelbreuk of een andere aandoening, dan kan met behulp van ECHO-onderzoek de diagnose navelbreuk definitief gesteld worden. Het is zelden nodig om een ECHO te maken.

# Behandeling?
Meestal verdwijnt de navelbreuk vanzelf tussen de leeftijd van één en zeven jaar.

Het afplakken van de navelbreuk met pleisters helpt niet en moet daarom niet gedaan worden. Afplakken geeft een vergrote kans op irritatie en ontsteken van de huid en heeft dus wel nadelen.

Zelden is een operatie nodig om de navelbreuk te herstellen. Dit kan overwogen worden wanneer de opening in de buikwand groter is dan 2,5 cm of wanneer na de leeftijd van 4-5 jaar nog een duidelijke navelbreuk aanwezig is. Met behulp van een operatie kan de opening in de buikwand dicht gehecht worden, waardoor de navelbreuk niet meer zichtbaar is. Deze operatie wordt uitgevoerd door een kinderchirurg. Met deze operatie wordt het liefst gewacht tot de leeftijd van vijf tot zeven jaar, omdat het tot die tijd nog steeds mogelijk is dat de navelbreuk spontaan kleiner wordt of verdwijnt. De operatie heeft een klein risico op het ontstaan van een infectie of een bloeding aan de navel.
Na een operatie bestaat er een kleine kans dat de navelbreuk opnieuw terugkomt (tussen de 0,5 en 2% kans). Deze kans is bij kleuters groter dan bij lagere of middelbare schoolkinderen.

# Zwanger worden?
Tijdens de zwangerschap bestaat een kans op toename van de navelbreuk. Het is niet bekend of kinderen van een ouder met een navelbreuk zelf een vergrote kans hebben op het krijgen van een navelbreuk.  

# Bakerpraatjes

Vaak wordt gedacht dat de wijze waarop de navelstreng verzorgd werd na de geboorte bepaalt welke soort navel dat je krijgt. Dat klopt niet.

Genetica ligt aan de basis van hoe je navel er zal uitzien! Bij sommige baby’s zie je dat de huid enkele millimeters tot centimeters op de navelstreng doorgegroeid is. Dat gebeurde waarschijnlijk al in het prilste begin van de ontwikkeling. Als de navelstreng afvalt gaat een navel zonder extra huid een ‘gaatjes-navel’ vormen. Een navel met wat extra huid gaat ook vanzelf naar binnen genezen, maar vormt wel vaak een ‘bolletjes-navel’.

Op de foto hieronder zie je een naveltje dat na het afvallen van de navelstreng nog flink wat huid buiten de buik heeft. Dit is geen navelbreuk. Deze huid zal na verloop van tijd naar binnen trekken en een mooi bolletjes-naveltje worden.

Zoals borsten, tenen en vulva’s, zijn ook navels bij iedereen verschillend. En dat is ok!

Referenties
1. Management of asymptomatic pediatric umbilical hernias: a systematic review. Zens T, Nichol PF, Cartmill R, Kohler JE. J Pediatr Surg. 2017;52:1723-1731
2. Age-dependent outcomes in asymptomatic umbilical hernia repair. Zens TJ, Rogers A, Cartmill R, Ostlie D, Muldowney BL, Nichol P, Kohler JE.
Pediatr Surg Int. 2019;35:463-468
3. Association between Age and Umbilical Hernia Repair Outcomes in Children: A Multistate Population-Based Cohort Study. Halleran DR, Minneci PC, Cooper JN. J Pediatr. 2020;217:125-130.e4.

Schieving, J.H. (2021) www.kinderneurologie.eu en Jaeken, A. (2023) www.levenslicht.be

http://www.kinderneurologie.eu